Ngành công nghiệp trí tuệ nhân tạo (AI) đã đưa ra những lời hứa hẹn đầy tham vọng về việc nâng cao năng suất của các nhà phát triển, giúp họ tạo ra lượng lớn mã nguồn chỉ với những câu lệnh văn bản đơn giản. Tuy nhiên, những tuyên bố này dường như đã bị thổi phồng quá mức. Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng hiệu quả tăng năng suất chỉ ở mức khiêm tốn, và tệ hơn, AI còn có thể làm chậm quá trình làm việc của các lập trình viên.
Một báo cáo mới từ công ty tư vấn quản lý Bain & Company chỉ ra rằng, dù là một trong những lĩnh vực đầu tiên triển khai generative AI, ngành lập trình vẫn chưa ghi nhận được những khoản tiết kiệm đáng kể. Báo cáo nhấn mạnh rằng, “AI tạo sinh xuất hiện với những kỳ vọng cao ngất ngưởng, và nhiều công ty đã vội vàng tham gia các dự án thử nghiệm. Tuy nhiên, kết quả lại không như mong đợi.”
Một vấn đề đáng chú ý là tỷ lệ chấp nhận AI còn thấp ngay cả trong các công ty đã triển khai các công cụ này. Mặc dù một số trợ lý AI có thể mang lại hiệu suất tăng từ 10-15%, nhưng phần lớn các khoản tiết kiệm này không chuyển hóa thành lợi nhuận tích cực. Điều này càng củng cố lo ngại rằng, ngay cả trong một lĩnh vực đầy tiềm năng, AI vẫn đang vật lộn để đáp ứng sự cường điệu khổng lồ xung quanh nó, bất chấp các khoản đầu tư hàng tỷ đô la.
Nghiên cứu của tổ chức phi lợi nhuận Model Evaluation & Threat Research còn chỉ ra một thực tế đáng ngạc nhiên: các công cụ viết mã AI không chỉ không mang lại hiệu suất như kỳ vọng mà còn có thể làm chậm tiến độ công việc của lập trình viên đến 19%. Nguyên nhân là do các lỗi “ảo giác” (hallucinations) buộc lập trình viên phải dành thêm thời gian để sửa lỗi và xem xét lại mã nguồn. Các công cụ này cũng hoạt động kém hiệu quả hơn khi xử lý các kho mã lớn và phức tạp, thường xuyên hiểu sai ngữ cảnh.
Khảo sát của Stack Overflow cũng cho thấy niềm tin của lập trình viên vào các công cụ AI đã suy giảm mạnh mẽ, dù tỷ lệ sử dụng chúng lại tăng lên. Nhiều người nhận xét rằng các giải pháp do AI đưa ra “gần đúng, nhưng chưa đủ hoàn hảo”. Điều này gây ngạc nhiên khi mà sự đầu tư và chú ý vào AI ngày càng tăng.
Ngoài việc làm chậm lập trình viên, các chuyên gia còn cảnh báo rằng trợ lý viết mã AI có thể gây ra các vấn đề bảo mật nghiêm trọng. Một báo cáo của công ty an ninh Apiiro cho thấy các lập trình viên sử dụng AI tạo ra nhiều vấn đề bảo mật gấp mười lần so với những người không sử dụng công nghệ này. Vấn đề về việc tìm kiếm một phương pháp thống nhất để đo lường hiệu suất thực tế cũng là một thiếu sót đáng kể.
Để thực sự đạt được những lợi ích mà AI hứa hẹn, các công ty cần có một cam kết toàn diện. Giá trị thực sự đến từ việc áp dụng generative AI trên toàn bộ vòng đời phát triển phần mềm, chứ không chỉ riêng khâu viết mã. Gần như mọi giai đoạn, từ khám phá, yêu cầu, lập kế hoạch, thiết kế, cho đến kiểm thử, triển khai và bảo trì, đều có thể hưởng lợi. Tuy nhiên, việc áp dụng rộng rãi đòi hỏi sự thay đổi về quy trình làm việc. Nếu AI giúp tăng tốc độ viết mã, thì việc xem xét mã, tích hợp và phát hành cũng phải tăng tốc tương ứng để tránh tắc nghẽn.
