Microsoft đang thực hiện một bước đi táo bạo, định vị Copilot không chỉ là một ứng dụng hay một tính năng bổ sung, mà là trái tim AI mới của Windows 11. Các thông báo gần đây cho thấy hầu hết những cải tiến quan trọng của hệ điều hành đều xoay quanh trí tuệ nhân tạo tạo sinh (generative AI), đặc biệt là mô hình “agentic AI” – thuật ngữ chỉ việc giao cho phần mềm AI thực hiện một tác vụ trong nền trong khi người dùng chuyển sang công việc khác. Đây là nỗ lực mới nhất của Microsoft nhằm hiện thực hóa tầm nhìn về một trợ lý thông minh, điều mà Cortana – trợ lý giọng nói từng thất bại của hãng – chưa thể làm được. Thay vì chỉ cung cấp các hành động hạn chế, Copilot giờ đây được kỳ vọng sẽ trở thành một trợ lý toàn diện, có khả năng hiểu ngữ cảnh và thực hiện các tác vụ phức tạp hơn nhiều, mở ra một kỷ nguyên mới về tương tác giữa con người và máy tính.
Từ trợ lý riêng biệt đến xương sống AI toàn diện
Trong vài năm qua, các tính năng AI của Windows thường bị giới hạn trong các ứng dụng cụ thể như Notepad hay Paint. Tuy nhiên, định hướng mới của Microsoft đã thay đổi hoàn toàn cục diện này. Copilot đang được tích hợp sâu vào các tính năng cốt lõi của Windows, bao gồm thanh tác vụ, menu Start và thậm chí cả File Explorer. Giờ đây, người dùng có thể kích hoạt Copilot bằng giọng nói với cụm từ “Hey, Copilot”, hoặc sử dụng phím Copilot chuyên dụng, hay tổ hợp phím Windows + C quen thuộc từng dùng cho Cortana. Đây là nỗ lực nhằm vượt qua những hạn chế của các trợ lý ảo trước đây, vốn chỉ có thể thực hiện một danh sách các hành động định sẵn và thường chuyển các truy vấn phức tạp sang tìm kiếm web.
Microsoft hình dung các “AI PC” trong tương lai sẽ có thể nhận diện đầu vào một cách tự nhiên, qua văn bản hoặc giọng nói, đồng thời hướng dẫn người dùng dựa trên nội dung hiển thị trên màn hình và thực hiện các hành động thay mặt họ. Với sự tích hợp sâu rộng này, Copilot không còn là một công cụ riêng lẻ mà trở thành một “đặc vụ” thông minh, sẵn sàng hỗ trợ người dùng trong mọi ngóc ngách của hệ điều hành, biến những tương tác hàng ngày trở nên liền mạch và hiệu quả hơn.
Khai thác sức mạnh màn hình và dữ liệu cục bộ
Một trong những cải tiến đáng chú ý nhất là sự ra mắt toàn cầu của Copilot Vision, tính năng cho phép Copilot đọc nội dung trên màn hình hoặc cửa sổ ứng dụng để đưa ra hướng dẫn hoặc phản hồi hữu ích. Ví dụ, nó có thể hướng dẫn bạn thực hiện một tác vụ phức tạp trong Excel, đưa ra gợi ý dựa trên một nhóm ảnh, hoặc thậm chí cung cấp lời khuyên khi bạn đang chơi game thông qua Gaming Copilot (phiên bản thử nghiệm). Điều này giúp Copilot trở nên thông minh và hữu ích hơn rất nhiều so với các trợ lý ảo truyền thống, vốn không có khả năng “nhìn” và hiểu ngữ cảnh trực quan.
Bên cạnh đó, trường tìm kiếm tiêu chuẩn trên Windows 11 cũng đang được biến đổi thành trường “Hỏi Copilot”, cho phép người dùng tìm kiếm tệp cục bộ và tương tác với Copilot thông qua bàn phím. Copilot Actions là một tính năng mới đầy tiềm năng, mở rộng khả năng tương tác của Copilot với các tệp cục bộ trên PC. Microsoft ví dụ về các trường hợp sử dụng như sắp xếp ảnh du lịch gần đây hoặc trích xuất thông tin từ tài liệu PDF. Tính năng này được thiết kế như một “đặc vụ đa năng”, có khả năng tương tác với cả ứng dụng máy tính để bàn và ứng dụng web, hứa hẹn sẽ thay thế hoặc bổ trợ đáng kể cho các thao tác nhập liệu bằng bàn phím và chuột truyền thống. Copilot cũng sẽ có thể điều chỉnh cài đặt PC, phản hồi các câu hỏi bằng ngôn ngữ tự nhiên và dẫn người dùng đến phần cài đặt phù hợp.
Bảo mật và quyền riêng tư: Những bài học từ Recall
Sau sự cố triển khai Windows Recall ban đầu, Microsoft dường như đã rút ra những bài học sâu sắc về tầm quan trọng của bảo mật và quyền riêng tư của người dùng. Phiên bản Recall đầu tiên đã gặp phải những chỉ trích nặng nề vì thu thập quá nhiều thông tin cá nhân và dễ bị khai thác. Tuy nhiên, sau gần một năm cải tiến kiến trúc bảo mật và trải qua quá trình thử nghiệm kỹ lưỡng qua chương trình Windows Insider Preview, Recall đã được tinh chỉnh đáng kể, các lỗ hổng nghiêm trọng đã được khắc phục và quan trọng hơn là tính năng này mặc định bị tắt.
Đối với các tính năng mới như Copilot Actions, Microsoft cũng áp dụng các biện pháp bảo vệ quyền riêng tư từ đầu. Các tác vụ của Copilot Actions sẽ mặc định bị vô hiệu hóa. Phó Chủ tịch Tập đoàn về Bảo mật Windows, Dana Huang, đã công bố một bài viết chi tiết giải thích các bước Microsoft thực hiện để bảo vệ người dùng. Các đặc vụ AI sẽ chạy với tài khoản người dùng chuyên biệt để giảm thiểu quyền truy cập vào dữ liệu cá nhân, yêu cầu ký mã bắt buộc và chỉ được cấp ít đặc quyền nhất cần thiết để thực hiện công việc. Mọi hoạt động của đặc vụ AI cũng sẽ được ghi lại, cho phép người dùng kiểm tra và điều chỉnh khi cần thiết. Quan trọng hơn, tất cả các tính năng mới này sẽ được đưa qua các kênh Windows Insider để thử nghiệm kỹ lưỡng trước khi phát hành rộng rãi, đảm bảo mọi lỗi nghiêm trọng được phát hiện sớm.
