Thứ Năm vừa qua, thế giới công nghệ đã xôn xao trước thông tin OpenAI, “cha đẻ” của ChatGPT, đạt được thỏa thuận sơ bộ với Microsoft – nhà đầu tư lớn nhất của họ. Đây không chỉ là một văn bản hợp tác thông thường, mà là một bước ngoặt chiến lược, cho phép OpenAI chuyển đổi nhánh kinh doanh vì lợi nhuận của mình thành một công ty lợi ích công cộng (Public Benefit Corporation – PBC).
Quyết định này đánh dấu sự kết thúc của nhiều tháng đàm phán căng thẳng giữa hai gã khổng lồ, đồng thời mở ra một chương mới đầy hứa hẹn cho OpenAI. Việc trở thành PBC không chỉ giúp công ty có thể huy động thêm vốn từ các nhà đầu tư mà còn đặt nền móng cho khả năng niêm yết công khai trong tương lai. Đối với người dùng và cộng đồng công nghệ, động thái này có ý nghĩa sâu sắc, định hình cách một trong những công ty AI hàng đầu thế giới sẽ phát triển, đổi mới và phục vụ nhân loại trong kỷ nguyên mới.
Chi tiết về thỏa thuận và những thách thức phía trước
Theo bản ghi nhớ không ràng buộc (MOU) mà OpenAI và Microsoft đã ký kết, nhánh phi lợi nhuận của OpenAI sẽ tiếp tục tồn tại và duy trì quyền kiểm soát hoạt động của công ty. Chủ tịch hội đồng quản trị OpenAI, Bret Taylor, cho biết nhánh phi lợi nhuận này sẽ nắm giữ một phần cổ phần trong công ty PBC mới với giá trị lên đến hơn 100 tỷ đô la, một con số ấn tượng thậm chí còn lớn hơn đề nghị mua lại 97 tỷ đô la mà Elon Musk từng đưa ra trước đó. Tuy nhiên, thỏa thuận này vẫn cần sự chấp thuận từ các cơ quan quản lý tiểu bang California và Delaware trước khi chính thức có hiệu lực.
Thỏa thuận này là đỉnh điểm của nhiều tháng đàm phán căng thẳng, trong bối cảnh OpenAI đã thể hiện mong muốn giảm bớt sự phụ thuộc vào Microsoft. Dù ban đầu Microsoft là nhà cung cấp dịch vụ đám mây chính, OpenAI gần đây đã ký kết các hợp đồng lớn với các đối tác khác như Oracle và SoftBank, cho thấy chiến lược đa dạng hóa nhằm tự chủ hơn. Cấu trúc quản trị độc đáo của OpenAI, nơi một hội đồng phi lợi nhuận kiểm soát nhánh lợi nhuận, từng gây ra biến động lớn với vụ sa thải và tái bổ nhiệm CEO Sam Altman vào năm 2023, và vẫn là điểm nóng trong các tranh cãi pháp lý, bao gồm cả vụ kiện của Elon Musk, người cáo buộc OpenAI đã từ bỏ sứ mệnh phi lợi nhuận ban đầu.
Ngoài ra, một số tổ chức phi lợi nhuận như Encode và The Midas Project cũng bày tỏ lo ngại rằng việc chuyển đổi sang mô hình lợi nhuận có thể đe dọa sứ mệnh phát triển AGI (trí tuệ tổng hợp nhân tạo) vì lợi ích nhân loại. OpenAI đã phản ứng lại bằng cách gửi trát đòi hầu tòa, cáo buộc các nhóm này được tài trợ bởi các đối thủ cạnh tranh như Elon Musk và Mark Zuckerberg, điều mà các tổ chức này phủ nhận. Những diễn biến này cho thấy con đường phía trước của OpenAI, dù được Microsoft “bật đèn xanh”, vẫn còn nhiều phức tạp và thách thức.
Việc Microsoft “bật đèn xanh” cho OpenAI chuyển đổi sang mô hình PBC đánh dấu một bước ngoặt quan trọng, mở ra cánh cửa cho sự phát triển và huy động vốn mạnh mẽ hơn. Tuy nhiên, cùng với cơ hội là những thách thức không nhỏ về quản trị, pháp lý và duy trì sứ mệnh cốt lõi. Cộng đồng công nghệ và người dùng sẽ tiếp tục theo dõi sát sao cách OpenAI cân bằng giữa mục tiêu lợi nhuận và cam kết phát triển AI vì lợi ích chung, trong bối cảnh cuộc đua AI ngày càng nóng bỏng và phức tạp.
