Một thẩm phán liên bang mới đây đã ra phán quyết ủng hộ Meta trong vụ kiện liên quan đến việc sử dụng các cuốn sách có bản quyền để đào tạo mô hình AI. Theo thẩm phán, hành động này được xem là fair use vì mang tính chuyển đổi và không gây tổn hại nghiêm trọng đến thị trường sách gốc. Tuy nhiên, quyết định này mở ra nhiều câu hỏi về quyền sở hữu trí tuệ trong kỷ nguyên kỹ thuật số.
Những điểm chính
- Thẩm phán liên bang Vince Chhabria ra phán quyết ủng hộ Meta dựa trên nguyên tắc fair use trong đào tạo mô hình AI.
- Việc sử dụng sách có bản quyền được xem là transformative, tạo ra sản phẩm mới và không vi phạm bản quyền.
- Các tác giả không chứng minh được tổn hại đáng kể đến thị trường sách gốc trong vụ kiện này.
- Phán quyết không cần xét xử trước bồi thẩm đoàn, thể hiện sự rõ ràng trong đánh giá pháp lý.
- Quyết định này tiếp nối các phán quyết có lợi cho các công ty AI khác như Anthropic trong tranh chấp bản quyền.
Mặc dù các tác giả cáo buộc Meta đã sử dụng trái phép các tác phẩm có bản quyền để huấn luyện mô hình AI, thẩm phán liên bang Vince Chhabria đã ra phán quyết ủng hộ Meta dựa trên nguyên tắc fair use của luật bản quyền, kết thúc vụ kiện mà không cần đưa ra xét xử trước bồi thẩm đoàn. Vụ kiện do 13 tác giả, trong đó có Sarah Silverman, khởi xướng nhằm phản đối việc Meta đào tạo các mô hình AI dựa trên những cuốn sách được bảo vệ bản quyền mà không xin phép. Tuy nhiên, thẩm phán Chhabria cho rằng việc sử dụng này mang tính chất transformative, tức là Meta không đơn thuần sao chép nguyên tác mà đã tạo ra một sản phẩm mới, khác biệt so với tác phẩm gốc.
Trong phán quyết của mình, thẩm phán nhấn mạnh việc đánh giá fair use phải dựa trên từng trường hợp cụ thể, đặc biệt là xem xét ảnh hưởng đến thị trường của tác phẩm gốc. Ông cho rằng các tác giả không cung cấp được bằng chứng thuyết phục rằng việc Meta sử dụng các tác phẩm có bản quyền đã gây tổn hại đáng kể đến thị trường sách hay làm giảm giá trị bản quyền. Đây là yếu tố quan trọng tạo nên cơ sở để thẩm phán đưa ra quyết định ủng hộ Meta.
Phán quyết này tiếp nối một quyết định tương tự gần đây có lợi cho Anthropic, một công ty AI khác, cho thấy xu hướng của tòa án liên bang trong việc cân nhắc quyền lợi giữa các nhà sáng tạo nội dung và các công ty công nghệ phát triển AI. Tuy nhiên, thẩm phán Chhabria cũng cảnh báo rằng không phải mọi trường hợp sử dụng tác phẩm có bản quyền để đào tạo AI đều được bảo vệ bởi fair use, và các vụ kiện trong tương lai có thể có kết quả khác, phụ thuộc vào chi tiết vụ việc và bằng chứng về tác động thị trường.
Vụ kiện của Meta là một phần trong bối cảnh pháp lý đang hình thành liên quan đến việc sử dụng tài liệu có bản quyền trong đào tạo AI, khi nhiều công ty như OpenAI, Microsoft, Disney hay Universal cũng đang đối mặt với các tranh chấp tương tự. Phán quyết của thẩm phán Chhabria một lần nữa cho thấy tính phức tạp và sự phát triển không ngừng của luật bản quyền trong thời đại kỹ thuật số.
